اگر شما دارنده یک خودرو شخصی هستید احتمالا برایتان اتفاق افتاده است که دینام ماشین خراب شده باشد، با توجه به رایج بودن این اتفاق و سوالات بسیاری که در این زمینه از ما می پرسید، در این سری از مقالات قصد داریم تا درباره ی علت خراب شدن دینام ماشین صحبت کنیم، پس برای آشنایی بیشتر با این قطعه و دلایل خرابی آن تا انتها همراه ما باشید.
دینام خودرو چگونه کار می کند؟
دینام خودرو از یک روتور چرخان در میدان مغناطیسی تشکیل شده است که وظیفه اصلی آن شارژ کردن باتری است. علاوه بر این موضوع در زمانی که خودرو روشن است دینام نیروی لازم برای تجهیزات برقی ماشین را تامین می کند.
دینام نیروی مورد نیاز خود را از با کمک یک تسمه از موتور دریافت می کند. با توجه به این موضوع که عملکرد صحیح دینام وابسته به دیگر قطعات خودرو است و خود نیز انرژی لازم برای بسیاری از قطعات برقی را تامین می کند، خرابی تجهیزاتی مثل موتور و تسمه تایم ها باعث می شود که هم دینام و هم تجهیزات برقی ماشین دچار مشکل شوند. بنابراین گاهی علت خرابی دینام مربوط به قطعات دیگر می باشد.
برقی که توسط دینام تولید می شود بین 13 تا 14.5 ولت است و در طراحی آن از روش استفاده شده است که به صورت ثابت در یک سطح نگه داشته شود. اگر در خودرو تجهیزاتی مثل سیستم پخش، گرم کن و سرد کن صندلی، برف پا کن و … روشن باشد موجب می شود که دینام برای تهیه انرژی مورد نیاز آن ها بیشتر کار کند.
در صورتی که دینام ولتاژی ببش از اندازه لازم و یا کم تر از مقدار مشخص شده تولید کند چراغ هشدار دهده خودرو روشن می شود.
نفش دینام در ماشین
دینام یا alternator وظیفه تولید برق در ماشین را بر عهده دارد، به نوعی می توان گفت که دینام مانند یک ژنراتور عمل می کند که باتری خودرو را نیز شارژ می کند. همان طور که می دانید باتری فقط در زمان استارت زدن و خاموش بودن ماشین وظیفه تامین برق را بر عهده دارد، در زمان های دیگر و پس از روشن شدن خودرو وظیفه برق رسانی به قطعات برقی ماشین بر عهده دینام می باشد.
با توجه به نحوه قرار گیری دینام در ماشن و این که به کمک یک تسمه شیاری در مدار چرخش موتور قرار می گیرد، همواره باید این تسمه به صورت منظم چک شود تا از اتفاق هایی مثل پاره شدن ناگهانی آن و خالی شدن شارژ باطری جلوگیری شود.
اجزا تشکیل دهنده دینام در خودرو عبارتند از:
در دینام خودرو اجزایی قرار دارند که به کارکرد صحیح آن کمک می کنند در ادامه با این قطعات آشنا می شوید.
- استاتور: استاتور یا بالشتک قطعه ای در دینام است که از دو بخش سیم پیچ و هسته تشکیل شده است.
- روتور: روتور یا آرمیچر از قطعات اصلی در دینام به شمار می رود که سلامت آن برای کاکرد صحبح دینام بسیار ضروری است. این قطعه در مرکز استاتور و دور محور خود می چرخد و وظیفه اصلی آن تولید انرژی مغناطیسی برای دینام است.
- آفتامات: این قطعه با نام رگلاتور هم شناخته می شود و مهم ترین وظیفه آن نظارت بر جریان الکتریکی است که به آمیچر وارد می شود؛ به صورت دقیق تر آفتامات با کنترل جریان ورودی آرمیچر بر روی توان خروجی دینام تاثیر می گذارد.
- دیود: برای یک سو کردن جریان الکتریکی بین باتری و دینام از این قطعه استفاده می شود.
- جاروبک: با توجه به این موضوع که ما نیاز داریم ارتباط الکتریکی با موتور باقی بماند، از جاروبک ها در دینام استفاده می شود.
بررسی دینام
پیشنهاد ما این است که در هر زمان که قصد تعویض روغن موتور را داشتید، تسمه دینام خودرو را نیز چک کنید. در خودرو هایی که امروزه تولید می شود دیگر از دینام ها استفاده نمی شود و به جای آن از قطعه پیشرفته تری به نام آلترناتور استفاده می شود.
دلیل این جایگزینی این است که در ماشین های قدیمی که از دینام استفاده می شود، در دور موتور های پایین خودرو این توانایی را نداشت که به صورت همزمان برق مورد نیاز برای اجرا خودرو و شارژ باتری را تامین کند، این موضوع سبب می شود در زمان هایی که خودرو برای مدت زمان طولانی به صورت درجا کار می کند از نظر برقی دچار مشکل شود.
اما در خودرو های جدید که از آلترناتور استفاده می شود این مشکل حل شده است و با درجا کار کردن هیچ گونه مشکلی برای باتری و برق ماشین ایجاد نمی شود.
علاوه بر آن در دینام های قدیمی با جریان مستقیم، آهن ربا به بدنه دینام متصل می شد و سیم پیچ های برای ایجاد جریان در حوزه های مغناطیسی حرکت می کردند، اما در آلترناتور وضعیت جور دیگری است، یعنی آهنربا می چرخد و سیم پیچ ها به صورت ثابت هستند. به همین دلیل در این دینام های جدید مشکل نا توانی در دورهای پایین و یا کارکرد درجا وجود ندارد.
علائم خراب شدن دینام ماشین
پس از توضیحاتی که درباره دینام خودرو دادیم و به صورت مختصر با این قطعه آشنا شدید نوبت آن است که علائم خرابی دینام را بررسی کنیم.
- احساس بوی سیم یا لاستیک سوخته
استشمام بوی لاستیک و یا سیم سوخته به دلیل اصطکاک فولی و تسمه و در نتیجه داغ شدن تسمه دینام است، توجه داشته باشید که دینام در زمانی که خودور داغ است ولتاژ بسیار بالایی تولید می کند و ممکن است باعث آسیب رساندن به سایر قطعات شود. مقدار جریان برق تولید شده توسط دینام به کمک سیم های کوتاه و بلند انتقال داده می شود. به همین دلیل هر نوع مشکلی که در این سیم ها ایجاد شود و یا بروز اتصالی در آن ها می تواند جربان برق تولیدی دینام را کم و یا قطع کند. اگر مشکلی در سیم های دینام ایحاد شود معمولا چراغ های خودرو پر نور تر می شوند، این موضوع به این دلیل است که در این صورت دینام برق بیشتری تولید می کند تا با مشکل مقابله کند. به همین جهت است که شما بوی سیم داغ شده احساس می کنید. - شنیدن صدای جیرجیر از خودرو
اگر شما صدایی مانند جیرجیر از خودرو شنیدید به این دلیل است که فولی دینام با تسمه تراز نمی باشد، هچنین ممکن است اتصالات دینام شل و یا قطع شده باشد. بنابراین باید تمامی این علائم را بررسی کنید تا متوجه شوید دلیل شنیدن این صدا از چیست.گاهی علت خراب شدن دینام ماشین مربوط به خرودگی تسمه تایم می باشد، همان طور که می دانید خودرو به صورت ناکهانی مشکل خود را به روز نمی دهد و در ابندا با استفاده از هشدار ها و علائم سعی می کند تا راننده را متوجه خرابی کند.در صورتی که احساس کرید مشکلی در دینام وجود دارد باید در رفتگی یا پاره شدن تسمه را هم چک کنید تا اطمینان پیدا کنید مشکل از تسمه می باشد و به این دلیل دینام خودرو به درستی کار نمی کند.اگر تسمه دینام خودرو دچار پوسیدگی و یا خوردگی شده باشد باید برای تعویض آن سریعا اقدام کنید زیرا ممکن است مشکلات بسیار دیگری را در پی داشته باشد. - شل بودن، پوسیدگی، خوردگی و یا سفت بودن تسمه دینام
مورد دیگری که لازم است بررسی کنید سفت یا شل بودن بیش از اندازه تسمه است، تمامی این مشکلات باعث می شوند که دینام خودرو نتواند به درستی کار کند و انرژی لازم برای تامین برق قطعات خودرو را نداشته باشد. - چراغ هشدار دهندهچراغ هشدار دهنده که بر روی صفحه کیلومتر شمار خودرو قرار دارد معمولا به صورت یک باتری است، اگر این چراغ روشن شود عبارت gen و altرا نشان می دهد که به معنای خرابی دینام خودرو است.
- احساس بوی سیم یا لاستیک سوخته
چراغ درون آمپر ماشین به کامپیتور خودرو متصل است که میزان ولتاژ خروجی از دینام را بررسی می کند. چنانچه میزان ولتاژ خروجی از دینام خودرو بالاتر و یا پایین تر برود این چراغ روشن می شود؛ هر زمان که شما دینام را بررسی کردید و میزان ولتاژ به محدوده تعیین شده برسد چراغ آمپر خاموش می شود.
اگر علت خراب شدن دینام ماشین در زمان های اولیه باشد چراغ به صورت چشمک زن است یعنی چند ثانیه روشن می شود و دوباره خاموش می شود.
البته در گاهی اوقات پیش می آید که با روشن شدن لوازم برقی مثل چراغ جلو، این چراغ روشن می شود.
زمانی که دینام خودرو به درستی کار نمی کند، باتری برای تامین انرژی خود مجبور است جریان برق بیشتری را از دینام بیرون بکشد و تا عملکرد ضعیف دینام جبران شود و باتری بتواند به کار خود ادامه دهد.
اگر در زمان استارت زدن و چرخاندن سوییچ صدای تق تق به گوشتان می خورد نشان از این دارد که باتری خودرو خوابیده است؛ در واقع زمانی که دینام خراب است و باتری انرژی لازم را ندارد، با پر کردن مداوم باتری خالی شده مشکل حل نمی شود.
حتی اگر شما بهترین باتری را هم در خودرو قرار دهید اما اگر دینام دارای مشکل باشد فایده ای ندارد و باتری شما به صورت مجدد می خوابد
بنابراین هر زمان که متوجه شدید باتری شما بدون دلیل شارژ خالی می کند باید دینام را بررسی کنید.
چراغ های خودرو کم نور می شوند
همان طور که اشاره کردیم در صورتی که مشکلی در دینام خودرو وجود داشنه باشد سایر اجزا برقی ماشین نیز نمی توانند به درستی کار کنند، بنابراین اگر در زمان رانندگی متوجه شدید که چراغ های خودرو کم نور شده اند و نور پشت آمپر شدید شده است بهتر است وضعیت دینام را بررسی کنید.
در این زمان در ابتدا وسایل برقی خودرو را خاموش کنید و سپس به بررسی بپردازید تا بهتر متوجه مشکل شوید.
در این مقاله به 6 علت خراب شدن دینام ماشین اشاره کردیم، در ادامه چند راه پیشگیری به شما معرفی می کنیم که با انجام دادن آن ها می توانید از خراب شدن دینام خودرو جلوگیری کنید.
برای جلوگیری از خرب شدن دینام خودرو موارد زیر را انجام دهید:
- بهتر است از باتری هایی استفاده کنید که دارای ظرفیت بیشتری هستند (حداقل 65 آمپر).
- در تابستان در زمان روشن کردن کولر دور فن آن را در پایین ترین حالت قرار دهید.
- به صورت مرتب وضعیت شل یا سفت بودن دینام را بررسی کنید.
- از روشن کردن چراغ های غیر ضروری در خودرو اجتناب کنید.
- در صورتی که مدت توقف شما طولانی است، با فشردن پدال گاز، دور موتور تا حدود 2000 دور در دقیقه بالا ببرید.
- هرگز در زمان شست و شوی خودرو به دینام خودرو دست نزنید (آب به آن وارد نشود).
امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد و توانسته باشیم شما را به خوبی با علت خراب شدن دینام ماشین آشنا نماییم.
;کاش درباره علائم ونشانیهای خرابی دیود وبالشتک هم اطلاعات میدادید با تشکر.
سلام لطفا درباره نشانهای خرابی بالشتک ودیود توضیح بیشتر بدید که فقط یه ویدیو بدرد نخور دربارش هست ممنون.