مقالات
پدیده هیدروپلنینگ در زمان رانندگی چیست؟
یکی از مشکلات رانندگی در هوای سرد زمستانی و پاییزی مرطوب و بارانی لیز خودرن خودرو و عدم اصطکاک چرخ ها با سطح جاده میباشد که مستلزم توجه و هوشیاری بیشتر راننده است. رانندگی در آب‌وهوای سرد و در حین بارش های مداوم پاییزی و زمستانی به نو‌به‌ی خود امری چالش‌برانگیز و مستلزم توجه بسیار و هوشیاری کامل است. در این بین، لاستیک‌ها نقش مهمی را در جاده های خیس و لغزنده‌ی مملو از آب ایفا می‌کنند. دلیل این امر واضح است؛ زیرا تایرها تنها نقطه‌‌ی تماس و اتصال خودرو با سطح زمین هستند و بنابراین هر اتفاقی که برای تایر بیافتد مستقیما بر راندمان خودرو از لحاظ شتاب، ترمزگیری، پایداری و عبور از پیچ‌های تند تاثیرگذار است.
هیدروپلنینگ یکی از پدیده‌های شایع خودرویی در فصول سرد و بارانی است که منجر به لغزش خودرو و تصادفات می‌شود. آیا تا به حال هنگام رانندگی در یک جاده خیس لغزش کرده اید؟ حتی اگر کنترل کامل خود را از دست ندهید، به احتمال زیاد هیدروپلنینگ را تجربه کرده اید.
پدیده هیدروپلنینگ چیست؟
اصطلاح هیدروپلنینگ معمولاً برای اشاره به لغزش یا سر خوردن لاستیک خودرو در سطح خیس استفاده می شود. هیدروپلنینگ زمانی اتفاق می‌افتد که تایر با آب بیشتری از میزانی که می‌تواند پراکنده کند مواجه می‌شود. فشار آب در جلوی چرخ، آب را به زیر لاستیک فشار می دهد و سپس لاستیک توسط لایه نازکی از آب از سطح جاده جدا می شود و کشش سطحی را از دست می دهد. نتیجه از دست دادن فرمان، ترمز و کنترل قدرت است.
لاستیک ها دارای آج (شیارهایی) هستند که برای هدایت آب از زیر لاستیک طراحی شده اند. این باعث ایجاد اصطکاک بیشتر با سطح جاده می شود و می تواند به جلوگیری یا به حداقل رساندن موارد هیدروپلنینگ کمک کند.
هیدروپلنینگ زمانی اتفاق می‌افتد که لاستیک‌های خودروی شما چسبندگی خود را روی سطح جاده از دست می‌دهند و در عوض روی لایه‌ای از آب که در روی جاده قرار دارد حرکت می‌کنند. هیدروپلنینگ به طور چشمگیری توانایی راننده برای هدایت و ترمز را کاهش می دهد. این مشکل می تواند منجر به مجموعه ای از شرایط نامطلوب و گاه خطرناک شود. ماشین می تواند چپ کند، گاهی به طور کامل به لاین دیگر جاده پرتاپ شود یا به دیوارهای محافظ و سایر ماشین ها برخورد کند.
تاثیر هیدروپلنینگ بر رانش خودرو
آکواپلانینگ در اصل، تجمع یک لایه نازک آب روی آسفالت است که باعث شناور شدن وسیله نقلیه و از دست دادن کنترل آن در جاده می شود؛ به همین دلیل است که در روزهای بارانی شدید، تصادفات زیادی در جاده های کشور رخ می دهد. وقتی سرعت وسیله نقلیه به مقدار مشخصی می رسد، شیارهای آج لاستیک، زمان کافی برای تخلیه آب از قسمت تماس را ندارند. در این مواقع، لاستیک کشش خود را از دست می دهد و در بالای آسفالت شناور می شود. در این حالت، میانگین سرعت بحرانی برای وقوع این پدیده، معمولاً سرعت 70 کیلومتر در ساعت است. با این حال، بسته به شرایط موجود، هیدروپلنینگ می تواند با سرعت های بسیار پایین تر نیز رخ دهد. این پدیده خطرناک است؛ زیرا چرخ ها چسبندگی خود روی آسفالت را از دست می دهند.
در همین رابطه می توانید مقاله “مقاومت غلتشی خودرو” را نیز مطالعه نمایید.
چطور بفهمیم که دچار هیدروپلنینگ شدیم؟
هر موقع در زمین های خیس احساس کردید که عقب ماشینتان از کنترل خارج شده، یا هنگامی که احساس کردید فرمان خودرو نرم شده و به راحتی می چرخد دچار هیدروپلنینگ شده اید. وقتی این اتفاق افتاد دو کار را هرگز انجام ندهید:
- به هیچ وجه ترمز نگیرید
- به هیچ وجه فرمان را نچرخانید.
ترمز گرفتن در هنگام هیدروپلنینگ باعث می شود خودروی شما بیشتر لیز بخورد. سعی کنید فرمان را محکم بگیرید و هرگز آن را نچرخانید. به آرامی پای خود را از روی پدال گاز بردارید تا سرعت خودرو کاهش پیدا کند. و فرمان به حالت عادی برگردد. ولی اگر خودروی شما مجهز به ترمز ABS است، پای خود را به آرامی روی ترمز قرار دهید و خیلی آرام فشار دهید.
عوامل موثر بر پدیده هیدروپلنینگ
هیدروپلنینگ توسط ترکیبی از شرایط جاده، سرعت وسیله نقلیه، عمق آج و وزن وسیله نقلیه ایجاد می شود. بیایید نگاهی دقیق تر به این چهار عامل بیندازیم.
شرایط جاده
یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر این موضوع کیفیت جاده‌ای است که خودرو روی آن حرکت می‌کند. یک جاده اصولی و استاندارد باید طوری طراحی و ساخته شود که هنگام بارش باران، آب را به بهترین نحو ممکن از روی سطح جاده به کانال‌های تعبیه شده کناری خیابان جهت تخلیه آب هدایت کند تا خطری رانندگان را تهدید نکند. پس یک سطح ایمن و استاندارد برای رانندگی احتمال وقوع این پدیده را به‌مراتب کاهش می‌دهد.
با افزایش عمق آب در سطح جاده به بیش از 0.1 اینچ، خطر هیدروپلنینگ بیشتر می شود. شدت بارندگی، نوع سطح جاده و شرایط زهکشی نقش مهمی در ایجاد شرایط آماده برای هیدروپلنینگ دارند. اساساً، هرچه عمق آب ایستاده بر روی جاده عمیق‌تر باشد، خطر ایجاد پدیده هیدروپلنینگ برای خودرو بیشتر خواهد بود.
سرعت وسیله نقلیه
لاستیک ها برای تخلیه آب بین آج های خود و سطح جاده به زمان نیاز دارند. هرچه سرعت بالاتر باشد، زمان کمتری برای انجام آن وجود دارد. در سرعت پایین، یک تماس کامل بین جاده و خودرو وجود دارد. در سرعت متوسط، سطح تماس با جاده به‌مراتب کمتر می‌شود و در سرعت بالا، احتمال وقوع هیدروپلینینگ و رخ دادن سانحه افزایش پیدا می‌کند. بسته به عمق آج و طراحی لاستیک ها، همراه با میزان آب موجود در جاده، هیدروپلنینگ می تواند با سرعت کمتر از 56 کیلومتر در ساعت هم اتفاق بیفتد.
عمق آج لاستیک خودرو
از میان تمام عواملی که در آب‌پلنینگ (یا مقاومت در برابر آن) نقش دارند، عمق آج تایر یکی از حیاتی‌ترین آنها است. مهم است که لاستیک ها همیشه در شرایط خوبی باشند؛ بنابراین باید لاستیک ها را به درستی انتخاب کنید. به طراحی آج (که بر نحوه هدایت آب تأثیر می گذارد) و عمق آج (که همیشه باید حداقل 3 میلی متر باشد) توجه ویژه داشته باشید.
عمق آج باقی مانده لاستیک، عامل مهمی است که بر خطر بالقوه هیدروپلنینگ تأثیر می گذارد. هر چه عمق لایه ها و شیارهایی که آب را تخلیه می کنند کمتر باشد، آب به میزان اندک تری می تواند از لاستیک خارج شود؛ بنابراین، یک لاستیک فرسوده در گودال های پر آب، عملکرد ضعیف تری را از خود نشان می دهد. بنابراین برای اطمینان از رانندگی ایمن در جاده‌های خیس، تعویض تایرهای فرسوده در اسرع وقت ضروری است.
وزن وسیله نقلیه
وقتی دو وسیله نقلیه مجهز به لاستیک و اندازه یکسان را مقایسه می‌کنید، خودروی سنگین‌تر از مزیت مقاومت در برابر هیدروپلنینگ برخوردار است، زیرا نیروی بیشتری برای جابجایی آب از زیر لاستیک وجود دارد. اساساً، خودروهایی با وزن کمتر و کوچک‌تر واکنش سریع‌تری به پدیده هیدروپلینینگ دارند، چون هر چه وزن خودرو کمتر باشد فشار کمتری به سطح آسفالت وارد می‌شود و برعکس خودروهای سنگین‌تر نیروی بیشتری را به سطح جاده منتقل می‌کنند و آب را بهتر در سطح تایر جابه‌جا می‌کنند؛ بنابراین قطع تماس تایر با آسفالت سریع‌تر رخ می‌دهد.
هنگامی که هیدروپلنینگ اتفاق افتاد چه کنیم؟
اگر حین رانندگی متوجه شدیم که خودرومان دچار هیدروپلنینگ شده است چه کنیم؟
- سرتان را صاف نگه دارید و سعی کنید وحشت نکنید. واکنش بیش از حد باعث بدتر شدن وضعیت می شود.
- این مهمترین چیزی است که باید به خاطر بسپارید، اما می تواند اولین چیزی باشد که در حالی که فراموش کنیم. که البته قابل درک است، زیرا “ترمزها ماشین را متوقف می کنند.” اما در این شرایط ترمز فقط وضعیت را بدتر می کند. هنگامی که در حال هیدروپلان هستید، فشردن ترمز باعث می شود که خودرو کاملاً از کنترل خارج شود.
- با رها کردن پدال گاز به صورت آرام، سرعت موتور را کم کنید تا وسیله نقلیه به طور طبیعی سرعت خود را کاهش دهد. به علاوه به هیچ وجه نباید پدال گاز را فشار دهید و دور موتور ماشین را اضافه کنید. زیرا این امر فقط منجر به تشدید هیدروپلنینگ خواهد شد و احتمال لغزش را بالا می برد.
- فرمان را ثابت نگه دارید. حرکت بیش از حد فرمان به این طرف و آن طرف در حین هیدروپلنینگ می تواند باعث شود که ماشین شما کشش بیشتری را از دست داده و از کنترل خارج شود.
چگونه می توانم از هیدروپلنینگ جلوگیری کنم؟
ممکن است اینطور به نظر نرسد، اما کارهای زیادی وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از هیدروپلنینگ انجام دهید. در اینجا چند پیشنهاد وجود دارد. چندین نکته و قانون طلایی در این زمینه موجود است که باید برای جلوگیری از وقوع هیدروپلنینگ در حین رانندگی باید به آن ها توجه داشته باشید.
- اگر جاده ها خیس هستند سرعت خود را کاهش دهید. معمولاً کاهش سرعت 10 تا 15 کیلومتر در ساعت یا بیشتر می تواند به جلوگیری از هیدروپلنینگ کمک کند.
- هنگامی که جاده ها خیس هستند، از استفاده ازکروز کنترل خودرو خودداری کنید خودداری کنید . از کنترل های دستی برای هدایت وسیله نقلیه خود در حین توجه به جاده استفاده کنید.
- از رانندگی روی گودال ها یا آب های راکد خودداری کنید.
- اگر حتی کوچکترین سر خوردن خودرو را تجربه کردید، به جای سمت مخالف، در همان جهت حرکت کنید. ممکن است تمایل داشته باشید در جهت مخالف رانندگی کنید، اما این حرکت عاقلانه ای نیست.
- از روش سکه برای بررسی عمق آج تایر خود استفاده کنید. اگر وقتی که آن را در نخ اصلی لاستیک قرار می‌دهید، کل قوری قهوه «Dallah» روی یک سکه درهم قابل مشاهده باشد، نشان‌دهنده تعویض فوری لاستیک است.
- مسیرهای ساخته شده توسط وسیله نقلیه پیشرو را ردیابی کنید. چنین مسیرهایی به این معنی است که آب در آن نقاط قبلاً پراکنده شده است. از این رو، ماشین شما به حداقل تلاش برای جلوگیری از هیدروپلنینگ نیاز دارد.
- فشار باد لاستیک خود را باسیستم کنترل فشار باد لاستیک بررسی کنید بررسی کنید و فشار بهینه را در آنها حفظ کنید. لاستیک‌هایی که بیش از حد یا کمتر باد شده‌اند، می‌توانند شانس هیدروپلنینگ را افزایش دهند.
- از آنجایی که لاستیک ها به دلیل اصطکاک با زمین فرسوده می شوند، لازم استتایرهای خود را بچرخانید و چرخ ها را به موقع تنظیم کنید. بسیاری از کارشناسان لاستیک توصیه می کنند لاستیک های خودرو را هر 5000 تا 10000 کیلومتر بچرخانید. در حالی که تراز چرخ ها باید هر 10000 کیلومتر بررسی شود. این به کاهش سایش آج کمک می کند.